سنسور موقعیت دریچه گاز (Throttle Position Sensor – TPS): عملکرد، اهمیت و نحوه کار

سنسور موقعیت دریچه گاز (Throttle Position Sensor) که به اختصار TPS نامیده می‌شود، یکی از اجزای مهم سیستم مدیریت موتور در خودروهای مدرن است. این سنسور نقش کلیدی در کنترل عملکرد موتور، تنظیم نسبت سوخت و هوا و بهبود تجربه رانندگی ایفا می‌کند. در این مقاله، به بررسی کامل سنسور TPS، نحوه کارکرد آن، اهمیت آن در سیستم موتور و علائم خرابی آن می‌پردازیم. با **تکتازخولرو** همراه باشید تا با این قطعه مهم بیشتر آشنا شوید.

—

سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS) چیست؟

سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS) یک قطعه الکترونیکی است که موقعیت دریچه گاز (Throttle Valve) را اندازه‌گیری می‌کند. دریچه گاز، قطعه‌ای است که میزان هوای وارد شده به موتور را کنترل می‌کند. سنسور TPS اطلاعات مربوط به زاویه دریچه گاز را به واحد کنترل الکترونیکی موتور (ECU) ارسال می‌کند تا ECU بتواند مقدار سوخت تزریقی و زمان جرقه را به دقت تنظیم کند.

محل قرارگیری سنسور TPS

سنسور TPS معمولاً روی محور دریچه گاز نصب می‌شود و به طور مستقیم با حرکت دریچه گاز در ارتباط است. این سنسور ممکن است در خودروهای مختلف به شکل‌های متفاوتی طراحی شود، اما عملکرد کلی آن یکسان است.

—

نحوه کارکرد سنسور TPS

سنسور TPS با اندازه‌گیری زاویه دریچه گاز، اطلاعاتی را درباره میزان باز بودن دریچه گاز به ECU ارسال می‌کند. این اطلاعات به ECU کمک می‌کند تا شرایط کاری موتور (مانند شتاب‌گیری، کاهش سرعت یا دور آرام) را تشخیص دهد و نسبت سوخت و هوا را بهینه‌سازی کند. مراحل کارکرد سنسور TPS به شرح زیر است:

۱. اندازه‌گیری زاویه دریچه گاز: سنسور TPS زاویه دریچه گاز را اندازه‌گیری می‌کند. هر چه دریچه گاز بیشتر باز باشد، هوای بیشتری به موتور وارد می‌شود.

۲. تبدیل زاویه به سیگنال الکتریکی: سنسور TPS زاویه دریچه گاز را به یک سیگنال الکتریکی (ولتاژ یا مقاومت) تبدیل می‌کند.

۳. ارسال اطلاعات به ECU: سیگنال الکتریکی به ECU ارسال می‌شود. ECU از این اطلاعات برای محاسبه مقدار هوای وارد شده به موتور استفاده می‌کند.

۴. تنظیم نسبت سوخت و هوا: ECU با استفاده از اطلاعات سنسور TPS، مقدار سوخت تزریقی و زمان جرقه را تنظیم می‌کند تا نسبت سوخت و هوا بهینه شود.

—

اهمیت سنسور TPS در سیستم موتور

سنسور TPS یکی از مهم‌ترین سنسورهای سیستم مدیریت موتور است و نقش حیاتی در عملکرد موتور ایفا می‌کند. برخی از وظایف کلیدی این سنسور عبارتند از:

۱. کنترل نسبت سوخت و هوا
– سنسور TPS با اندازه‌گیری زاویه دریچه گاز، به ECU کمک می‌کند تا مقدار دقیق سوخت مورد نیاز برای احتراق را محاسبه کند. این کار باعث بهبود عملکرد موتور و کاهش مصرف سوخت می‌شود.

۲. بهبود شتاب و پاسخ‌دهی موتور
– سنسور TPS به ECU کمک می‌کند تا در هنگام شتاب‌گیری، مقدار سوخت و زمان جرقه را به دقت تنظیم کند. این کار باعث بهبود شتاب و پاسخ‌دهی موتور می‌شود.

۳. تنظیم دور آرام موتو
– در حالت دور آرام، سنسور TPS به ECU کمک می‌کند تا دریچه گاز را به میزان بسیار کمی باز نگه دارد و دور موتور را ثابت کند.

۴. کاهش آلایندگی
– با تنظیم دقیق نسبت سوخت و هوا، سنسور TPS به کاهش انتشار آلاینده‌های مضر مانند CO و NOx کمک می‌کند.

—

علائم خرابی سنسور TPS

خرابی سنسور TPS می‌تواند باعث مشکلات متعددی در عملکرد موتور شود. برخی از علائم رایج خرابی این سنسور عبارتند از:

۱. افزایش مصرف سوخت
– اگر سنسور TPS به درستی کار نکند، ECU ممکن است مقدار سوخت بیشتری را به موتور تزریق کند که منجر به افزایش مصرف سوخت می‌شود.

۲. کاهش شتاب و قدرت موتور
– خرابی سنسور TPS می‌تواند باعث تنظیم نادرست نسبت سوخت و هوا شود که کاهش شتاب و قدرت موتور را به دنبال دارد.

۳. روشن شدن چراغ چک موتور
– خرابی سنسور TPS معمولاً باعث روشن شدن چراغ چک موتور (Check Engine Light) می‌شود. در این حالت، ECU یک کد خطا (DTC) را در حافظه خود ذخیره می‌کند.

۴. لرزش موتور در دور آرام
– اگر سنسور TPS نتواند زاویه دریچه گاز را به درستی اندازه‌گیری کند، موتور ممکن است در دور آرام دچار لرزش یا ناپایداری شود.

۵. مشکل در شتاب‌گیری
– خرابی سنسور TPS می‌تواند باعث تأخیر در شتاب‌گیری یا کاهش پاسخ‌دهی موتور به پدال گاز شود.

—

نحوه تشخیص خرابی سنسور TPS

برای تشخیص خرابی سنسور TPS، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

۱. خواندن کدهای خطا (DTC)
– با استفاده از دستگاه دیاگ (OBD-II Scanner)، کدهای خطای مرتبط با سنسور TPS را می‌توان خواند. کدهای رایج شامل P0120 (مشکل در مدار سنسور TPS) و P0121 (مشکل در محدوده عملکرد سنسور TPS) است.

۲. بررسی ولتاژ سنسور
– با استفاده از یک مولتی‌متر، می‌توان ولتاژ خروجی سنسور TPS را بررسی کرد. ولتاژ سنسور باید با تغییر زاویه دریچه گاز تغییر کند.

۳. بررسی بصری
– اتصالات و سیم‌های سنسور TPS را از نظر آسیب‌های فیزیکی یا اتصالات شل بررسی کنید.

—

تعویض سنسور TPS

اگر سنسور TPS خراب باشد، باید آن را تعویض کرد. تعویض این سنسور معمولاً ساده است و مراحل زیر را شامل می‌شود:

۱. خاموش کردن موتور: قبل از شروع کار، موتور را خاموش کنید و کابل منفی باتری را جدا کنید.
۲. جدا کردن سنسور قدیمی: اتصالات الکتریکی سنسور TPS را جدا کنید و سنسور قدیمی را بردارید.
۳. نصب سنسور جدید: سنسور جدید را نصب کنید و اتصالات را به درستی وصل کنید.
۴. تست عملکرد: پس از نصب، موتور را روشن کنید و عملکرد آن را بررسی کنید.

—

جمع‌بندی

سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS) یکی از اجزای حیاتی سیستم مدیریت موتور است که با اندازه‌گیری زاویه دریچه گاز، به ECU کمک می‌کند تا نسبت سوخت و هوا را بهینه‌سازی کند. خرابی این سنسور می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت، کاهش قدرت موتور و روشن شدن چراغ چک موتور شود. با تکتازخودرو همراه باشید تا از آخرین اطلاعات فنی و نکات نگهداری خودرو مطلع شوید.

—

۵ پرسش و پاسخ درباره سنسور TPS

۱. سنسور TPS چه کاری انجام می‌دهد؟
– سنسور TPS زاویه دریچه گاز را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات را به ECU ارسال می‌کند تا نسبت سوخت و هوا تنظیم شود.

۲. علائم خرابی سنسور TPS چیست؟
– افزایش مصرف سوخت، کاهش قدرت موتور، روشن شدن چراغ چک موتور و لرزش موتور در دور آرام از علائم خرابی سنسور TPS هستند.

۳. چگونه می‌توان خرابی سنسور TPS را تشخیص داد؟
– با استفاده از دستگاه دیاگ، بررسی ولتاژ سنسور و بازرسی بصری می‌توان خرابی سنسور TPS را تشخیص داد.

۴. آیا می‌توان سنسور TPS را تعمیر کرد؟
– در بیشتر موارد، سنسور TPS تعمیر نمی‌شود و باید تعویض شود.

۵. سنسور TPS در کجا قرار دارد؟
– سنسور TPS معمولاً روی محور دریچه گاز نصب می‌شود و به طور مستقیم با حرکت دریچه گاز در ارتباط است.

—

با تشکر از همراهی شما با تکتازخودرو اگر سوالی دارید یا نیاز به اطلاعات بیشتری دارید، با ما در تماس باشید.